HEB MEELIJ MET DE ARME VEILINGMEESTER

Wees maar blij, beste lezer, dat u geen veilingmeester bent! Daar zijn natuurlijk een heleboel redenen voor te bedenken, maar een ervan is toch zeker dat u dan onvermijdelijk wordt bestoookt met ‘originele Lucebert tekeningen’. En dan is het aan u  om in ieder individueel geval uit te maken of het werk echt is of niet, en of u het dus wel of niet in de veiling kunt opnemen. En laten we eerlijk zijn, dat is een lot dat je niemand toewenst.

Lucebert was een genie, maar een ongrijpbaar genie. Zelfs als je het werk goed kent en denkt dat je genoeg criteria hebt om een werk op echtheid te beoordelen, zet hij je geregeld op het verkeerde been. Dan kom je in een catalogus weer een werk tegen dat al je zorgvuldig beredeneerde criteria in een klap weer omver lijkt te kegelen. Of je ziet een werk waarbij je onmiddellijk het onaangename gevoel krijgt dat je, als dit je buiten iedere context was voorgelegd, toch op zijn minst ernstige twijfels zou hebben. Het is die onvoorspelbaarheid die het artistiek-criminele circuit, dat graag een paar euro’s bijverdient, in de kaart speelt. Lucebert maakt vreemde grillige tekeningen, dus een vreemde grillige tekening zou heel goed van Lucebert kunnen zijn, zeker als je bestaande werken als voorbeeld neemt en een beetje oefent op de handtekening. 

In het geval van Karel Appel kun je een werk voorleggen aan de Karel Appel Foundation, of aan Jan Nieuwenhuizen Segaar, bij Heyboer kun je de weduwen vragen, maar Lucebert is er niemand wiens oordeel als definitief kan gelden. Een goedwillende verkoper die twijfels had over een schilderij en Luceberts dochter benaderde, kreeg geen antwoord. Lijkt niet correct, maar is ook wel weer begrijpelijjk. Als ze zou ingaan op alle verzoeken om werken van haar vader op echtheid te beoordelen, kon ze binnenkort iedere andere baan wel opzeggen.

Hieronder staat de oogst van een weekje Marktplaats, voor zover het 'origineel werk' betreft. Het lijkt me weinig zinvol om ieder werk apart te gaan bekijken (ik kijk wel uit met al die boze verkopers), maar als u het mij zou vragen (en ik ben blij dat u dat niet doet) zou ik toch zeker zeven werken als ‘vals’ aanmerken, en vier als ‘twijfelachtig’. Dat wil niet zeggen dat die laatsten waarschijnlijk ook vals zijn, maar gewoon dat ik er geen stellige uitspraak over durf te doen. Maar er is niet één bij waarvoor ik mijn hand in het vuur zou durven steken, voor wat dat waard is. Nederland wordt overstroomd door valse Luceberts, waarschijnlijk valse Luceberts, mogelijk valse Luceberts, en soms ook echte Luceberts. Dat is treurigmakend en frustrerend.

Maar wie moet het dan wel zeggen? Juist, de veilingmeester. En wel meteen. Ja of nee. Vals of echt. 

Arme ziel.

LOST IN THE ART WORLD 4: De loze suggestie

De laatste aflevering van Lost in the Art World, ooit bedacht als een een miniserie over dubieuze praktijken, bedrog en vervalsing in de kunstwereld en daarmee als tips voor de argeloze veilingbezoeker, dateert alweer van lange tijd geleden, maar soms kom je een voorbeeld dat zo illustratief is voor bepaalde praktijken dat het toch nuttig is om er nieuw stukje aan te wijden. Zoals bij dit luxe ingelijste werkje dat wordt omschreven als ‘Vissersvrouwen’, ‘gemengde techniek’, voorzien van ‘G.H.B. initialen’.

Formeel valt daar ook niets op aan te merken. Natuurlijk, het veilinghuis weet donders goed dat dit geen tekening van George Hendrik Breitner is, anders hadden ze het wel op topstuk in hun kunstveiling gepresenteerd, en niet weggestopt in een inboedelveiling. Maar de maker heeft wel geprobeerd die indruk te wekken, in de stille hoop dat tussen al die kijkdaggangers iemand rondloopt die, misschien tegen beter weten in, wordt bevangen door het ‘klappergevoel’, de ijdele hoop dat hij iets heeft ontdekt dat niemand anders heeft gezien, zelfs het veilinghuis niet, en dat hij zich met een beetje geluk binnenkort voor een paar tientjes de trotse eigenaar mag noemen van een echte Breitner. Want je weet maar nooit.

Allemaal onzin natuurlijk, en in dit geval zal alleen de meest onervaren veilingbezoeker daar misschien intrappen. Maar waarom dit werkje dan toch opgenomen? Zo wordt toch op zijn minst de schijn gewekt dat ook de veilinghouder het heeft gemunt op die enkele naïeveling, in de hoop dat, als er daar toevallig twee van zijn, de prijs nog redelijk kan oplopen.

Veilinghouders, gewoon niet doen! De inbrenger gewoon meedelen dat hier een valse suggestie wordt gewekt en dat het werkje dus niet geschikt is voor de veiling. Als iedereen dat zou doen, had de onbekende maker zich een hoop moeite kunnen besparen.