dinsdag 22 augustus 2017

ART CRIME: DE VIERKANTE KAT





Het wordt de hoogste tijd voor een nieuwe aflevering uit de serie Art Crime en het gaat, hoe kan het anders, over Karel Appel. Van een Belgische verzamelaar kreeg ik het verzoek om mijn licht te laten schijnen over deze twee Appels uit 1951. De ene is bekend en staat afgebeeld in boeken van Appel. De andere werd hem aangeboden uit de stock van een bekende doch verdwenen galerie. Wat te doen?

Ik citeer uit mijn antwoordmail:

‘Beste,
Het komt vaak voor dat een kunstenaar in series werkt, dat hij een aantal varianten maakt waarin hij gebruik maakt van dezelfde beeldelementen. Maar het essentiĆ«le punt daarbij is dat iedere nieuwe variant wezenlijk moet verschillen van de vorige, ook al komen dezelfde beeldelementen daarin terug. En dat is het probleem bij deze twee afbeeldingen. De tweede is het schilderij ‘Vierkante kat’ uit 1951. Uw afbeelding lijkt geen variant daarop, waarin met dezelfde beeldelementen iets nieuws wordt geprobeerd, maar een aftreksel daarvan, zonder dat er iets nieuws wordt toegevoegd. Sterker nog, er gaan dingen verloren. In vergelijking heeft uw afbeelding iets karikaturaals. De penseelstreek is veel grover, allerlei details en subtiliteiten zijn weggelaten zonder dat er iets anders voor in de plaats komt.

Dat een vervalser een bestaand werk als voorbeeld neemt, is niet ongewoon. Gelukkig maar, zou je kunnen zeggen, want dan kun je hem soms nog ontmaskeren. Op hetzelfde blog heb ik ooit een stukje geschreven over een valse Lucebert die op dezelfde manier was gemaakt: gebaseerd op een bestaand werk, in de hoop dat mensen dat niet zouden kennen. Ik had geluk dat ik ergens het origineel ontdekte. Het wordt veel moeilijker als een vervalser niet kopieert, maar een nieuw werk met ‘authentieke’ elementen wil maken en daarin ook nog tot op zekere hoogte in slaagt. Maar dat is hier zeker niet het geval. Maar komt vooral omdat we de beide afbeeldingen naast elkaar kunnen leggen. Zonder die vergelijking zou ik me goed kunnen voorstellen dat het voor een ‘echte’ Appel verkocht werd, te goeder of te kwader trouw.

Mijn conclusie: dit is een imitatie-Appel, en niet eens een hele slechte. Maar een Appel is het niet. Ik zou mij de vingers er niet aan branden.’


*   *   *

 En omdat alles tegenwoordig in quizvorm schijnt te moeten, aan u, beste bloglezer, de schone taak om te bepalen welk van de twee afgebeelde schilderijen onze Belgische verzamelaar kreeg aangeboden.